Archief Gooi en Vechtstreek

Detail Archief

Detail Archief

BestandsnummerSAGV004
Archiefcategorie2.9.3 personen
ArchieftitelParticulier archief van Albertus Perk notaris en gemeentesecretaris te Hilversum, agent van Domeinen, amateur-historicus
PlaatsHilversum
Datering1795-1880
Omvang3.5 m
ArchiefdienstStreekarchief Gooi en Vechtstreek te Hilversum
InventarisInventaris van het particulier archief van Albertus Perk notaris en gemeentesecretaris te Hilversum, agent van Domeinen, amateur-historicus. 1795-1880.

  •  Oorsprong en lotgevallen van de collectie
    • Albertus was een man van brede - zo niet universele - belangstelling. Behalve op de geschiedenis van het Gooi, ook ambtshalve voor hem van belang, richtte deze zich o.m. op de letteren, de beeldende kunsten, godsdienst, filosofie, archeologie, iconografie, maar ook op de bevordering van de welvaart in het Gooi. [Dit laatste] o.m. door de ontginning van de woeste gronden, de aanleg van kanalen e.d. en in verband daarmede op voor die tijd moderne landbouwmethoden ( w.o. het gebruik van kunstmest).

      Reeds zijn vader, Jan Jansz Perk (de vierde)- een grotendeels autodidact- had veel aangetekend en verzameld inzake de Gooise historie. De
      zoon is op die weg voortgegaan en heeft daarvoor o.m. contacten gezocht met vrijwel alle vooraanstaande personen uit die tijd in ons land op het gebied van de historie en het archiefwezen. Zo had hij tenslotte een omvangrijke boekerij (ook andere gebieden bestrijkend) bijeengebracht, alsook een verzameling kaarten en een collectie oudheidkundige voorwerpen, die bij opgravingen in het Gooi aan het daglicht gekomen waren.

      Nog tijdens zijn leven heeft hij enkele zeer oude kaarten van het Gooi aan het Algemeen Rijksarchief in Den Haag geschonken. Mogelijk heeft hij ook nog wel andere stukken uit zijn collectie zelf een bestemming gegeven. In ieder geval moet er bij zijn overlijden een grote en waardevolle verzameling, van zeer uiteenlopende aard, achtergebleven zijn. Aangenomen mag worden dat de vraag, hoe hierover te beschikken, zich destijds niet aanstonds heeft voortgedaan.

      Immers de weduwe en 3 ongetrouwde volwassen kinderen zijn het huis blijven bewonen. […]. Hoe dat zij, in ieder geval is aan de geschetste situatie een einde gekomen in 1917.[…]. Wat er daarna met de verzameling is gebeurd is mij slechts ten dele duidelijk geworden. Vermoedelijk is aanvankelijk alles overgebracht naar het huis van de kleinzoon-naamgenoot (en eveneens notaris). Het valt te vrezen dat destijds de kennis van de collectie, en daarmede het besef van haar waarde als één geheel (als een beeld van de veelzijdigheid van Albertus Perk) reeds sterk verminderd, zo niet vrijwel geheel verloren gegaan was.

      Bepaald, waardevolle gedeelten (w.o. de archeologische collectie en boeken en kaarten inzake de historie van het Gooi) zijn in de loop van de tijd aan het Goois Museum geschonken. Met de overige papieren zal men niet goed weg geweten hebben. En zo zal men er toe gekomen zijn er geen bezwaar tegen te maken dat deze en gene snuffelaar er in kwam neuzen en er stukken uit ‘leende’. Op grote schaal moet in ieder geval de heer C.L. Heek in dit opzicht actief geweest zijn. Naar ik van verschillende kanten vernam, was hij een merkwaardige, maar over het algemeen zeer gewaardeerde figuur in het Hilversum van vóór de tweede wereldoorlog. .[…]. Na zijn dood (op nieuwjaarsdag 1941) bleek zijn woning boordevol te zijn met paperassen van de meest uiteenlopende aard, schijnbaar ongeordend door elkaar. Tot overmaat van ramp hebben de erfgenamen de boedel laten veilen door een makelaar die de waarde van oude boeken en papieren niet besefte. […]. Dit drama heeft zich mede voltrokken (en daarom is het hier in herinnering gebracht) aan een waarschijnlijk vrij omvangrijk deel van de door Albertus Perk nagelaten papieren. Gered is slechts het koptiendenarchief tesamen met een beperkt aantal stukken van andere aard. De familie heeft deze stukken op de veiling gekocht en daarna aan het Goois Museum geschonken. Vervolgens zijn- al weer vele jaren geleden- overgebracht naar het Rijksarchief te Haarlem. Niet te schatten is, hoeveel andere stukken over verschillende kopers verdeeld nog elders bewaard gebleven zijn.

      De aldus gehavende collectie is nog overgebracht geweest naar de woning van K.J. Perk, broer van genoemde Albertus Perk jr.. Na diens dood is ze aan het Goois Museum geschonken.

      Tenslotte dient nog een andere aderlating vermeld te worden. Met toestemming van de voorganger van dhr. Zijlstra is een aantal stukken, min of meer betrekking hebbend op de geschiedenis van de Hervormde Gemeente door de archivaris van die kerk voor zijn archief uitgezocht en meegenomen. Een lijst van deze stukken is aanwezig terwijl aangenomen mag worden dat de stukken zelf daar goed bewaard zijn.

      Het archief is in 1984 door de archivaris van het Streekarchief Gooi en Vechtstreek aangetroffen in de kelder van het raadhuis van Hilversum en vervolgende overgebracht naar de arrchiefbewaarplaats.
  •  Literatuur
    • Verslag van de bewerking van de collectie Perk in het Goois Museum, door P.W. de Lange. Zie coll. De Lange, nr 44.

      Voor een biografie van Albertus Perk zie: P.W. de Lange. Eén en ander over Albertus Perk (1795-1880); Een Hilversummer van Landelijk niveau; zijn achtergronden, leven en werken en karakter. Hilversum, 1980.
  •   Aanwijzingen voor de gebruiker
    • Deze inventaris is bewerkt en voorzien van een concordans in 1988. Aan de collectie zijn enkele stukken afkomstig van het Goois Museum en oorspronkelijk tot de verzameling behorend, toegevoegd. Het archief is verder opnieuw verpakt, hetgeen betekend dat de oude doosnummering evenals de oude nummering vervalt. Aangezien de collectie zowel bestaat uit aantekeningen van Albertus Perk als uit originelen (o.a. uit andere archieven) is dit in de omschrijving duidelijk gemaakt door de formulering ‘aantekeningen en stukken’.

      Bij de gemeente Hilversum berust nog een deel de kaarten-, prenten- en portrettencollectie van Albertus Perk, behorende tot de collecties van het voormalig Goois Museum.
  •  Hele toegang