Eind negentiende eeuw ontwikkelde Laren zich snel door de komst van Amsterdamse kunstenaars. Er werd steeds meer nieuw gebouwd, ook in het centrum. De in 1909 benoemde burgemeester Van Nispen tot Sevenaer maakte zijn zorgen over de ontsiering van het landelijke karakter van Laren kenbaar bij de toenmalige commissaris der koningin in Noord-Holland J. van Tienhoven. Met steun van de commissaris zorgde hij ervoor dat in januari 1912 het college van burgemeester en wethouders  van Laren een voorstel deed aan de gemeenteraad tot uitbreiding van de plaatselijke bouw- en woningverordening met een artikel 13a, de zogenaamde welstandsbepaling. Doel ervan was "de onbeteugelde vrijheid van bouwspeculanten te beperken alsmede de ontsiering van het aanzien van de landelijke gemeente". Het voorstel werd aanvaard maar het zou nog tot 1 maart 1913 duren tot de bepaling van kracht werd. Dit vanwege diverse bezwaren die ingediend werden bij Gedeputeerde Staten van Noord-Holland.
Zo werd Laren de eerste gemeente in Nederland met een welstandsbepaling. Het welstandstoezicht werd pas in 1945 een algemeen aanvaard principe. In de nieuwe Woningwet die op 1 augustus 1965 in werking trad, werd een wettelijke regeling voor het welstandstoezicht opgenomen.

Een uitvloeisel van de bepaling was de instelling van een schoonheidscommissie, die burgemeester en wethouders moest adviseren. Bij raadsbesluit van 19 april 1913 werd de schoonheidscommissie ingesteld. Deze kreeg de opdracht om over alle ingezonden bouwtekeningen advies uit te brengen, voor zover de esthetische aspecten betreft. In 1916 werd een verordening op de schoonheidscommissie vastgesteld, die vervolgens in 1947 en in 1952 werd gewijzigd.
Op 5 april 1913 werd door burgemeester en wethouders de eerste commissie benoemd. Deze bestond uit J.W. Hanrath, architect te Hilversum, J.B. van Loghem, bouwkundig ingenieur te Haarlem en B.J. Ouendag, architect te Amsterdam. Secretaris was de directeur van Gemeentewerken. De schoonheidscommissie diende burgemeester en wethouders te adviseren over bouwontwerpen en terreinindeling waarvoor goedkeuring van burgemeester en wethouders verkregen moest worden en over ontwerpen van door de gemeente zelf te stichten bouwwerken en van aanleg van terreinen. De commissie mocht ook zelf zaken onder de aandacht brengen die zij in het belang achtte van de handhaving en bevordering van de welstand. (Bron: SAGV098.1+1040)

Ingevolge artikel 85, lid 2 van de nieuwe Woningwet uit 1965 was men verplicht een college aan te wijzen "voor het schriftelijk uitbrengen van advies bij de toepassing van de voorschriften omtrent de welstand". Bij raadsbesluit van 28 februari 1968 werd de schoonheidscommissie aangewezen als het vereiste deskundige college.  Op 27 mei 1970 werd de verordening op de schoonheidscommissie gewijzigd en werd de nieuwe verordening, regelende de instelling, de samenstelling, de taak en de werkwijze van de welstandscommissie vastgesteld. Hiermee werd de schoonheidscommissie de welstandscommissie.

Het archief van de Schoonheidscommissie is in 1990 door de gemeente Laren overgedragen aan het Streekarchief. 

Er is een plaatsingslijst gemaakt omdat het archief klein was. Het archief is ontdaan van metalen hechtingen en de stukken zijn verpakt in zuurvrij materiaal.

De inventarisnummers 4 tot en met 8 waren eerder al opgenomen in het archief SAGV098.3 Archief Schoonheidscommissie Laren 1924-1970. Oorspronkelijk was SAGV222 een aanvulling op dit archief. De dossiers uit SAGV098.3 zijn toegevoegd aan SAGV222 omdat hiermee de dossiers bij elkaar kwamen te staan in het depot. In SAGV098.3 was dit niet mogelijk geweest.

De periode van het archief loopt van 1923 tot 1970. De schoonheidscommissie bestond al vanaf 1913. De eerste tien jaar is dus niet terug te vinden in het archief. In correspondentie met de Provinciale Griffie te Utrecht uit 1925 wordt vermeld dat men niet heeft kunnen achterhalen hoe de welstandsbepaling in de bouwverordening tot stand is gekomen: "Ondanks herhaalde nasporingen is het mij tot mijn spijt niet mogen gelukken in het gemeentearchief ook maar één enkel stuk over de totstandkoming van deze bepaling te vinden. De zaak schijnt nogal "gemoedelijk" en vooral mondeling behandeld te zijn." Vermoedelijk werd er in de beginjaren niet veel vastgelegd en/of bewaard.
Op 7 mei 1970 veranderde de schoonheidscommissie in een welstandscommissie. Hoewel de notulen van de vergaderingen van na deze datum ook nog terug te vinden zijn in dit archief, verklaart deze overgang het eindjaar van het archief. Overigens werd in de notulen van de vergaderingen van het hele jaar 1970 nog gewoon gesproken van schoonheidscommissie.

Het archief is volledig openbaar. De stukken zijn in goede, dus toegankelijke staat.

Het archief kan worden geciteerd als volgt:

SAGV222 Archief van de Schoonheidscommissie van de gemeente Laren, 1923-1970
Of verkort: SAGV222, met daarbij relevante inventarisnummers.